MAPINDUZI YA NIGER: VIONGOZI WA AFRIKA MAGHARIBI WATISHIA KUINGILIA KIJESHI

VIONGOZI wa Afrika Magharibi wametishia kuchukua hatua za kijeshi dhidi ya utawala wa Niger baada ya kuchukua mamlaka katika mapinduzi wiki iliyopita.

Viongozi hao walipewa siku saba kumrejesha madarakani Rais Mohamed Bazoum, ambaye anashikiliwa mateka.

Hapo awali, junta ilionya kuwa itapinga "mpango wowote wa uchokozi dhidi ya Niger" na mataifa yenye nguvu ya kikanda au Magharibi.

Wakati huo huo mamia ya wafuasi wa mapinduzi waliandamana nje ya ubalozi wa Ufaransa katika mji mkuu Niamey.

Viongozi kutoka Ecowas, muungano wa mataifa ya Afrika Magharibi, walifanya mazungumzo kuhusu mgogoro katika mji mkuu wa Nigeria Abuja siku ya Jumapili kujadili mapinduzi ya hivi punde - ambayo yanafuatia unyakuzi wa jeshi katika nchi jirani za Mali na Burkina Faso.

Taarifa iliyosomwa baada ya mkutano huo ilisema kwamba Ecowas haina "kuvumilia" mapinduzi.

Umoja wa kikanda "utachukua hatua zote zinazohitajika kurejesha utaratibu wa kikatiba" ikiwa matakwa yake hayangetekelezwa ndani ya wiki moja.

"Hatua kama hizo zinaweza kujumuisha matumizi ya nguvu," na wakuu wa jeshi wanapaswa kukutana "mara moja" kupanga uingiliaji kati, taarifa hiyo iliongeza.

Mwakilishi Maalumu na Mkuu wa Ofisi ya Umoja wa Mataifa ya Afrika Magharibi na Sahel alikuwa kwenye mkutano huo, na alisema Ecowas imechukua hatua madhubuti kwa sababu matukio ya Niger yalikuwa yanahusu.

"Niger ina jukumu muhimu katika kupambana na ugaidi. Iwapo Niger itaacha kutekeleza jukumu hili, hii itatoa nafasi zaidi na uhuru zaidi kwa magaidi kujitanua katika eneo hilo," Dk Leonardo Santos Simao alikiambia kipindi cha Newshour cha BBC.

Aliongeza kuwa "hakuna mazungumzo rasmi" yaliyokuwa yakifanyika kati ya Ecowas na junta ya kijeshi ya nchi hiyo.

Hii ni mara ya kwanza Ecowas kutishia kuchukua hatua za kijeshi ili kubadilisha mapinduzi ambayo yamefanyika katika eneo hilo katika miaka ya hivi karibuni.

Iliidhinisha uingiliaji kati wa kijeshi mwaka wa 2017, wakati wanajeshi wa Senegal walipotumwa nchini Gambia kulazimisha mtawala wa muda mrefu Yahya Jammeh kuondoka madarakani baada ya kukataa kukubali kushindwa katika uchaguzi.

Rais wa Chad Mahamat Idriss Déby Itno amekwenda Niamey kuwaambia wanaharakati wajiuzulu, serikali ya Chad ilisema.

Yeye ndiye kiongozi wa kwanza wa kigeni kuzuru Niger tangu mapinduzi, na amekutana na naibu kiongozi wa junta Jenerali Salifou Mody.

Haijabainika iwapo atafanya mazungumzo na Jenerali Abdourahmane Tchiani, mkuu wa kitengo cha walinzi wa rais ambaye amejitangaza kuwa mtawala mpya wa Niger.

Viongozi hao wa Afrika Magharibi pia walitangaza kutekelezwa mara moja kwa eneo lisilo na ndege nchini Niger kwa safari zote za ndege za kibiashara, kufungwa kwa mipaka yote ya nchi kavu na nchi hiyo, na kuwekewa vikwazo vya kifedha dhidi ya serikali hiyo.

Kabla ya mkutano wao, Jenerali Tchiani alionya Ecowas na mataifa ya Magharibi ambayo hayakutajwa dhidi ya kuingilia kati.

"Tunasisitiza tena kwa Ecowas au mtangazaji mwingine yeyote azimio letu thabiti la kutetea nchi yetu," taarifa hiyo, iliyosomwa kwenye TV, ilisema.

Rais aliyeondolewa madarakani alikuwa amefanya kazi kwa karibu na mataifa ya kanda na Magharibi ili kupambana na wanamgambo wa Kiislamu.

Burkina Faso na Mali zilihamia karibu na Urusi baada ya mapinduzi yao wenyewe.

Huko Niamey, baadhi ya waandamanaji nje ya ubalozi wa Ufaransa waliimba "Idumu Urusi", "adumu Putin", shirika la habari la AFP linaripoti.

Pia walichoma moto kuta za eneo la ubalozi.

Ufaransa haitavumilia shambulio lolote dhidi ya maslahi yake nchini Niger, na itajibu "mara moja", ofisi ya Rais Emmanuel Macron ilisema katika taarifa yake.

Mapinduzi ya Niger yamelaaniwa na mataifa ya Magharibi, lakini yakakaribishwa na kiongozi wa kundi la mamluki la Wagner la Urusi Yevgeny Prigozhin, ambaye ameripotiwa kueleza kuwa ni ushindi.

"Kilichotokea Niger si kingine ila mapambano ya watu wa Niger na wakoloni wao," alinukuliwa akisema kwenye chaneli ya Telegram inayohusishwa na Wagner, ingawa maoni yake hayajathibitishwa.

Nchini Mali, jeshi lilimleta Wagner kusaidia kupambana na wanamgambo wa Kiislamu.

Ufaransa ilitangaza kuwaondoa wanajeshi wake mwaka jana huku kukiwa na ongezeko la uhasama kutoka kwa utawala wa kijeshi.

Baadaye ilihamisha makao yake makuu ya kijeshi ya kikanda hadi Niger.

Mwezi Juni, jeshi la serikali la Mali lilisema wanajeshi 12,000 wa kulinda amani wa Umoja wa Mataifa pia walilazimika kuondoka kufuatia muongo mmoja wa kukabiliana na wanamgambo wa Kiislamu.

Umoja wa Mataifa ulikubali, ukisema uondoaji huo utakamilika mwishoni mwa mwaka.

Siku ya Jumamosi, Ufaransa ilisema kuwa imesitisha misaada yote ya maendeleo na msaada wa kibajeti kwa Niger. Umoja wa Ulaya na Marekani wamefanya uamuzi sawa na huo.

CHANZO BBC NEWS SWAHILI: